Five W PG - E-glasilo gradjana Podgorice

Brze činjenice

Glas GradjanaPG

O nama

Anketa

Pretraži

Marketing

0
Javni apel publiciste Steva Vučinića državnim i vlastima Glavnog grada
Ispraviti nepravdu učinjenu - vojvodi Iliji Plamencu!
- Apelujem da se ispravi povjesna nepravda učinjena vojvodi Iliji Plamencu, komandantu Bitke na Fundini 1876. godine, oslobodiocu Ulcinja 1878. godine, prvom guverneru oslobođene Podgorice i dugogodišnjem ministru vojske Kraljevine Crne Gore, tako što bi se njegovim imenom nazvala jedna podgorička kasarna Vojske Crne Gore i podigao njegov spomenik ispred opštinske zgrade glavnoga grada - naveo je publicista Steva Vučinić u javnom apelu državnim i vlastima glavnog grada. Javni apel publiciste Steva Vučinića državnim i vlastima glavnog grada. Ispraviti istorijsku nepravdu nanijetu vojvodi Iliji Plamencu. Jedna rečenica vojnoga teoretičara, pukovnika Milutina Mijuškovića, najbolje osvjetljava ulogu vojvode Ilije Plamenca u Bici na Fundini 14. avgusta 1876. godine. Piše da je u rukovođenju bitkom ispoljavao zdravo rasuđivanje i veliku hladnokrvnost i da u tom smislu ne bi pokazao više komandantske vještine, razboritosti, ratne rutine, takta i hladnokrvnosti nijedan od evropskih generala te epohe. Ispraviti istorijsku nepravdu nanijetu vojvodi Iliji Plamencu Apelujem da se ispravi povjesna nepravda učinjena vojvodi Iliji Plamencu, komandantu Bitke na Fundini 1876. godine, oslobodiocu Ulcinja 1878. godine, prvom guverneru oslobođene Podgorice i dugogodišnjem ministru vojske Kraljevine Crne Gore, tako što bi se njegovim imenom nazvala jedna podgorička kasarna Vojske Crne Gore i podigao njegov spomenik ispred opštinske zgrade glavnoga grada. Vojvoda Ilija Plamenac, sin popa Mihaila rođen je u Boljevićima (Crmnica) 1821. godine. Kao pitomac Njegoševoga brata Đorđija Petrovića, pobratima kapetana Markiše Plamenca, počeo je na Cetinju školovanje kod Dimitrija Milakovića, a potom kod Lazara Vlahovića. Prvo ratno i diplomatsko iskustvo stekao je u sedamnaestoj godini. Kao vojnik učestvovao je u odbrani Grahova od Ali-paše Rizvanbegovića 1842. godine. U jesen iste godine, kako piše „kao toboš Đorđijev sekretar“, bio je u Njegoševoj delegaciji na sastanku sa Ali-pašom u Dubrovniku, na kojem je riješeno pitanje Grahova. Naredne, 1843. godine rukopoložen je za sveštenika, da bi ga knjaz Danilo 1851. godine postavio za plemenskoga kapetana. Ratno krštenje imao je 1861. i 1862. godine. Komandovao je odredom koji je zauzeo Krajinu do Murića, a 23. marta 1862. godine, unutar crnogorskih snaga kojima je komandovao vojvoda Petar Vujović, potukli su do nogu tursku vojsku kod Krnjica. Početkom ratnih operacija (drugi Omer-pašin pohod na Crnu Goru), 1862. godine, na Meterizima gine njegov stric senator Turo Plamenac. Po završetku rata, odlukom knjaza Nikole na mjestu senatora zamjenjuje strica Tura i dodijeljena mu je titula vojvode. Četiri godine kasnije, 1866. godine, vojvoda Ilija Plamenac je u diplomatskoj misiji na Porti u Carigradu. Dobio je zadatak od knjaza da riješi neke crnogorsko-turske granične sporove: da Turci sruše kulu na Visočici kod Spuža; da Piperima vrate Malo brdo na uživanje kao zimsko pasište; da uklone vojsku s crnogorske teritorije i da pomjere granicu s Banove gomile na Srebrnu glavicu. Poslije pola godine boravka, s osloncem na ruskoga ambasadora pri Porti, generala Ignjatijeva, u oktobru, potpisan je protokol, kojim su svi sporovi riješeni na zadovoljstvo cetinjskoga dvora. U znak dobre volje, sulatan Abdul Aziz I, knjazu Nikoli je poklonio jahtu, koju je dovezla turska posada. S njom se u zemlju vratio i vojvoda Ilija Plamenac, s „kolajnom III klase o grlu“, kojom ga je za uspješno završene pregovore odlikovao turski ministar vanjskih poslova Ali-paša i Ordenom Svetoga Stanislava kojim ga je odlikovao ruski car Aleksandar II. S knjazom Nikolom je 1869. godine putovao u pośetu ruskom caru, kojom prilikom su pośetili njemačkoga i austrougarskoga cara u Berlinu i Beču. Odbrana Crne Gore U Veljem ratu od 1876. do 1878. godine bio je operativni komandant južne vojske, dok je vrhovni bio vojvoda Božo Petrović. Dobili su defanzivni zadatak da brane sopstvenu teritoriju i sprečavaju prodor osmanskih snaga od pravaca Skadra, Plava i Bara, koje bi mogle s leđa ugroziti glavninu koja je vojevala u Hercegovini. Nakon bitke na Vučjem Dolu, 28. juna 1876. godine, i teškoga poraza osmanskih snaga, težište ratnih operacija se pomjera na južni sektor. Takozvana turska albanska armija dobija zadatak da ovlada prostorom Bjelopavlićke ravnice, i komunikacijom ka Nikšiću i dalje ka Hercegovini. Prve na udaru su bile zaštitne snage pod komandom vojvode Boža Petrovića i operativnom komandom vojvode Ilije Plamenca. Niz bitaka i bojeva vođenih između zaštitnih snaga i turske albanske armije na prostoru od Kakaricke gore u zaleđu Podgorice do Fundine, poznatih pod imenom Fundinska operacija, trajala je od 10. jula do 14. avgusta 1876. godine. Prvi boj je bio 10. i 11. jula, na prostoru od Doljana do Kakaricke gore; potom boj na Fundini 15. jula; boj kod Meduna 28. jula i konačno Fundinska bitka 14. avgusta. Glavnina crnogorskih snaga bila je smještena s lijeve i desne strane Morače, na prostoru od sela Rogama u Piperima do sela Fundine u Kučima. Zaštitom prema Ваru komandovao je vojvoda Mašo Đurović, a prema Plavu i Gusinju vojvoda Miljan Vukov Vešović s pet bataljona. Komanda je bila u Rogamima (danas Gornji Rogami smješteni u jednoj udolini usred brda Vežešnika). U bici je učestvovalo 800 Ceklinjana, 600 Ljubotinjana, 600 Martinića, 600 Kuča, 600 Bratonožića, 600-700 Albanaca iz Zatrijepča i 100 vojnika brdske baterije. Ukupno oko 4.100 vojnika. Bataljonima su komandovali: donjokučkim, vojvoda Vaso Bracanov Ivanović, martinićkim komandir Jovica Radović, bratonoškim komandir Vuksan Grujić, gornjokučkim Novo Spasojev Popović, ljubotinjskim serdar Škrnjo Kusovac i ceklinskim komandir pop Đoko Pejović. U rangu evropskih generala Jedna rečenica vojnoga teoretičara, pukovnika Milutina Mijuškovića, najbolje osvjetljava ulogu vojvode Ilije Plamenca u Bici na Fundini 14. avgusta 1876. godine. Piše da je u rukovođenju bitkom ispoljavao zdravo rasuđivanje i veliku hladnokrvnost i da u tom smislu ne bi pokazao više komandantske vještine, razboritosti, ratne rutine, takta i hladnokrvnosti nijedan od evropskih generala te epohe. Turska albanska armija je toga dana, od podne do večeri pretrpjela poraz od kojega se više nije oporavila. Od 20.000 vojnika, poginulo je 7.000, a 6.000 je ranjeno. Crnogorci su imali 279 poginulih i 716 ranjenih i stekli su ogroman ratni plijen, posebno u oružju. Malobrojni i slabo naoružani Crnogorci, pod komandom vojvode Ilije Plamenca, izvojevali su jednu od najvećih bitaka u cijeloj svojoj istoriji. Nakon primirja, koje je stupilo na snagu u oktobru iste godine, knjaz ga je poslao u Beč da preuzme dva miliona fišeka, nekoliko topova s municijom i nekoliko hiljada Vencelovih pušaka, koje su Rusi kupili u Beču i Londonu za crnogorske potrebe. Bio je zadužen i za pošiljku od 30.000 pušaka berdanki koje je poslao ruski car i onu iz 1904. godine od 30.000 revolvera i četrnaest miliona fišeka, koju je takođe poslao ruski car Nikola II. Čim su ponovo počele ratne operacije u aprilu 1877. godine dobio je zadatak da brani lijevu obalu Zete (Martiniće) od turskih napada koji su polazili iz Spuža. U prvoj bici turska vojska je poražena i naćerana da se povuče u Spuž. U drugoj, 4. juna po starom kalendaru, učestvovao je u bici na Srebrnoj glavici, u kojoj je ponovo suzbijena turska vojska pod komandom Said paše. Da bi je pet dana kasnije, 9. jula, ponovo porazili i naćerali da se ponovo povuče u Spuž. Crnogorska vojska 10. jula se ulogorila oko Nikšića. S vojvodama Petrom Vukotićem i Mašom Vrbicom opsadirao je nikšićki grad, i poslije više od mjesec dana opsade, grad se predao. Na čelu njeguško-cetinjskoga bataljona, vojvoda Ilija Plamenac svečano je ušao i primio ključeve grada. Učestvovao je i u opsadi Bara koji se predao 10. januara 1878. godine, a onda je predvodio vojsku koja je desetak dana kasnije oslobodila Ulcinj. Vojni ministar 25 godina Nakon što je, po odlukama Berlinskoga kongresa, Podgorica predata Crnoj Gori, 9. februara 1879. godine, postavljen je za njenoga guvernera. Śedište mu je bilo u kući Mučića na Glavici, prekoputa nekadašnjeg doma JNA. Na toj dužnosti bio je nešto duže od dvije godine. Inače, već 8. marta iste godine izabran je za člana Državnoga savjeta i ministra vojske, pa zbog državnih obaveza nije mogao da se u potpunosti posveti poslu gradonačelnika (zamjenjivao ga je podgorički kapetan Krsto Lainović). Na položaju guvernera zamijenio ga je vojvoda Marko Miljanov Popović, koji je, poslije nešto duže od godinu dana, zbog političkih nesuglasica sa knjazom napuštio sve državne funkcije i povukao se na Medun. U avgustu 1879. godine, knjaz je poslao vojvodu Iliju Plamenca u Beč da kod Venderla kupi 20.000 pušaka, osam milona fišeka i 20.000 kesa za municiju, koje je platio ambasador Rusije u Beču. S upakovanom pošiljkom oružja i municije, preko Trsta, 20. decembra po starom kalendaru, vratio se u Crnu Goru. Po dolasku, kao nadareni diplomatski pregovarač, imenovan je za komesara koji je rješavao crnogorsko-turska granična i druga pitanja na sektoru Podgorice. Uspješno ih je riješio do kraja 1880. godine. Od 1879. pa sve do 1905. godine, punih 25 godina vršio je predano dužnost ministra vojske. Za ispoljene vojničke i ljudske vrline i diplomatsku vještinu odlikovan je ruskim ordenima Svetoga Georgija III stepena, Svetoga Georgija IV stepena, Svete Ane II stepena, Svetog Stanislava IV stepena, Porodičnim Ordenom Svetog Petra, austrijskim Ordenom gvozdene krune III stepena i Ordenom Franca Jozefa, srpskim Ordenom takovskog krsta sa mačevima IV stepena, francuskim Ordenom Legije časti IV stepena, italijanskim Ordenom Svetoga Mauricija i Lazara, bugarskim Svetoga Aleksandra Nevskog, crnogorskim Ordenom knjaza Danila I, Obilića medaljom, srebrnom medaljom za hrabrost za junaštvo i Spomenicom rata 1876-187. godine. Zna se da je u Podgorici imao desetak rala livade pod Ljubovićem i vinograde u Doljanima. Nije dočekao oslobođenje od Austrougarske okupacije u Prvom svjetskom ratu. Umro je na Cetinju 6. marta 1916.godine.
Posjeta : 116